بحران ویپینگ در نوجوانان؛ از صفحه‌نمایش تا ریه‌ها

نقش پنهان رسانه‌ها در ترویج ویپینگ در نوجوانان

ویپینگ در نوجوانان به یکی از نگرانی‌های عمده والدین، مربیان و سیاست‌گذاران حوزه سلامت تبدیل شده است. در سال‌های اخیر، افزایش مصرف سیگارهای الکترونیکی در میان نوجوانان نه تنها از منظر پزشکی بلکه از دیدگاه فرهنگی و رسانه‌ای نیز حائز اهمیت شده است. این پدیده پیچیده، تحت‌تأثیر عوامل متعددی از جمله رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و الگوبرداری از شخصیت‌های محبوب شکل گرفته است. در این مقاله، به بررسی نقش پنهان و اغلب نادیده‌گرفته‌شده رسانه‌ها در ترویج ویپینگ در میان نوجوانان می‌پردازیم تا ابعاد این بحران نوظهور را روشن‌تر کنیم.

پیش از خواندن این مقاله، شما رو دعوت میکنیم مقاله ویپینگ برای ترک سیگار را مطالعه کنید.

رسانه‌ها؛ ابزار قدرتمند ترویج ویپینگ در نوجوانان

رسانه‌های تصویری مانند تلویزیون، سریال‌های آنلاین و فیلم‌های سینمایی نقش بسزایی در شکل‌گیری نگرش‌ها و رفتارهای اجتماعی جوانان دارند. در سال‌های اخیر، نمایش صحنه‌های مربوط به مصرف ویپ در این رسانه‌ها به‌طرز چشم‌گیری افزایش یافته است. شخصیت‌های محبوب نوجوانان در سریال‌هایی مثل Euphoria و Stranger Things، بدون هیچ هشدار یا زمینه‌سازی، در حال مصرف ویپ به تصویر کشیده می‌شوند. این بازنمایی‌ها اغلب با ویژگی‌هایی مانند استقلال، جسارت، یا شورش علیه قواعد اجتماعی همراه هستند و در ذهن نوجوانان، مصرف ویپ را با جذابیت و آزادی گره می‌زنند.

تحقیقات نشان داده‌اند که هر چه نمایش ویپ و محصولات دخانی در رسانه‌ها بیشتر باشد، احتمال تجربه  و ترویج ویپینگ در نوجوانان نیز افزایش می‌یابد. این تأثیر، به‌ویژه در افرادی که هنوز به هویت شخصی خود دست نیافته‌اند، بسیار شدیدتر است. متأسفانه بسیاری از این تولیدات تصویری بدون رده‌بندی سنی مناسب یا هشدارهای محتوایی منتشر می‌شوند که این مسأله مسئولیت‌پذیری سازندگان محتوا را زیر سوال می‌برد. در واقع، رسانه‌ها بدون آنکه مستقیماً تبلیغ کنند، از طریق داستان‌پردازی و شخصیت‌سازی، ویپینگ را به بخشی از سبک زندگی مدرن تبدیل کرده‌اند.

آمارهای نگران‌کننده در مورد تأثیر رسانه‌ها در ترویج ویپینگ در نوجوانان:

آمارهای منتشرشده از سوی نهادهای معتبر مانند سازمان Truth Initiative و مراکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها (CDC) تصویر نگران‌کننده‌ای از تأثیر رسانه‌ها بر رفتار نوجوانان نسبت به ویپینگ ارائه می‌دهند. بر اساس یکی از تحقیقات Truth Initiative که روی بیش از ۴۶۰۰ نوجوان و جوان ۱۵ تا ۲۴ ساله انجام شده، کسانی که بیشترین مواجهه را با تصاویر دخانی در رسانه‌ها داشته‌اند، سه برابر بیشتر از دیگران احتمال دارد به مصرف ویپ روی بیاورند.

همچنین در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، ۷۳ درصد از پربیننده‌ترین سریال‌ها در بین جوانان شامل تصاویر مصرف دخانیات بوده‌اند. برای نمونه، در تنها یک فصل از سریال Euphoria، بیش از ۶۷ مورد مصرف ویپ به ثبت رسیده است، در حالی که بیش از ۴۰۰ هزار نوجوان بین ۱۳ تا ۱۷ سال این سریال را تماشا کرده‌اند.

در سینما نیز شرایط مشابهی دیده می‌شود؛ فقط در سال ۲۰۱۹، بیش از ۲۳.۷ میلیارد بار تصاویر دخانیات در فیلم‌ها به نمایش درآمده است. این رقم به‌ویژه زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که بدانیم بسیاری از این فیلم‌ها دارای رده سنی مناسب نوجوانان بوده‌اند. چنین آمارهایی نشان می‌دهند که رسانه‌ها به‌طور ناخودآگاه و مکرر، زمینه‌ساز ترویج ویپینگ در نسل جوان هستند.

نقش شبکه‌های اجتماعی و صنعت سرگرمی در ترویج ویپینگ در نوجوانان:

شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، تیک‌تاک و یوتیوب به بستری برای نمایش سبک زندگی جذاب و بی‌خطر از مصرف ویپ تبدیل شده‌اند. نوجوانان با دیدن اینفلوئنسرها و کاربران محبوب که ویپ را همراه با جلوه‌های بصری، موسیقی و طنز به تصویر می‌کشند، آن را رفتاری مد روز و طبیعی تلقی می‌کنند. این محتواها معمولاً فاقد هشدارهای سلامت هستند و تصویری فریبنده از واقعیت ارائه می‌دهند.

از سوی دیگر، صنعت سرگرمی با نمایش مکرر مصرف ویپ در فیلم‌ها و سریال‌ها—بدون محدودیت سنی یا هشدار—نقش مهمی در نهادینه‌سازی این رفتار دارد. همکاری پنهان برخی تولیدات سینمایی با صنایع دخانی، از طریق تبلیغات غیرمستقیم یا پرداخت‌های مالی، این روند را تشدید کرده است. این نمایش‌ها اغلب مصرف ویپ را با مفاهیمی چون قدرت، استقلال و سرکشی پیوند می‌زنند که برای نوجوانان بسیار تأثیرگذار است.

نبود شفافیت، نظارت کافی و سیاست‌گذاری مشخص در رسانه‌ها، باعث گسترش بی‌رویه این پیام‌ها و تهدید سلامت نسل جوان شده است.

تأثیر رسانه‌ها در ترویج ویپینگ در نوجوانان: